NASA’nın 1977 yılında fırlattığı Voyager 1 ve Voyager 2 uzay sondaları, 47 yıllık operasyonel süreçlerinin ardından enerji kısıtlamaları nedeniyle bilimsel enstrümanlarının bir kısmını kapatmaya başladı. Şu anda yıldızlararası uzayda bulunan bu sondalar, insanlık tarafından üretilmiş en uzak nesneler olarak, Dünya’dan milyarlarca kilometre mesafede veri toplamaya devam ediyor. Ancak, güç üretimindeki azalma, misyonun sürdürülebilirliği için önemli kararların alınmasını zorunlu kılıyor.
NASA’nın Jet Propulsion Laboratuvarı (JPL) mühendisleri, 25 Şubat 2025 tarihinde Voyager 1’e kozmik ışın alt sistemini (Cosmic Ray Subsystem, CRS) devre dışı bırakma komutunu iletti. Voyager 2’nin ise düşük enerjili yüklü parçacık cihazı (Low-Energy Charged Particle, LECP), 24 Mart 2025’te kapatılacak. Bu düzenlemeyle, her iki sonda da aktif durumda yalnızca üç bilimsel enstrümanla operasyonlarını sürdürecek. Fırlatıldığında her biri 10 enstrümanla donatılmış olan Voyager sondaları, radyoizotop termoelektrik jeneratörlerinden (RTG) elde edilen enerjinin yıllık yaklaşık 4 watt’lık azalması nedeniyle bu tür optimizasyonlara ihtiyaç duyuyor. RTG’ler, plütonyum-238’in bozunmasından kaynaklanan ısıyı elektriğe çevirirken, zamanla etkinlikleri kaçınılmaz şekilde düşüyor.
Misyonun Evrimi ve Yıldızlararası Keşif
Voyager programı, başlangıçta Jüpiter ve Satürn’ün ayrıntılı gözlemlerini gerçekleştirmek üzere tasarlanmıştı. Ancak, misyon genişleyerek güneş sisteminin dış sınırlarını aşmış ve heliosferin ötesine, yıldızlararası ortama ulaşmıştır. Voyager 1, Dünya’dan 25 milyar kilometre (yaklaşık 15 milyar mil) uzaklıkta konumlanırken, Voyager 2 ise 21 milyar kilometre (13 milyar mil) mesafede bulunuyor. Bu mesafeler, her iki sondayı da insanlık tarihindeki en uzak uzay araçları haline getiriyor.
Heliosferin ötesine geçen ilk uzay araçları olarak, Voyager sondaları yıldızlararası plazma, manyetik alanlar ve kozmik ışınlar hakkında eşsiz veriler sağladı. Ancak, enerji tasarrufu amacıyla daha önce de çeşitli enstrümanlar devre dışı bırakılmıştı; örneğin, Voyager 2’nin plazma bilimi enstrümanı (Plasma Science, PLS) 2024’te kapatıldı. Planlara göre, 2026’da Voyager 1’in LECP cihazı ve Voyager 2’nin CRS enstrümanı da devreden çıkarılacak.
Gelecek Projeksiyonları
NASA uzmanları, mevcut enerji tüketim oranlarına dayanarak, Voyager sondalarının 2030’lu yıllara kadar en az bir bilimsel enstrümanla çalışabileceğini öngörüyor. Şu anda aktif kalan plazma dalga alt sistemi (Plasma Wave Subsystem, PWS) ve manyetometre (MAG), yıldızlararası ortamın fiziksel özelliklerini incelemeyi sürdürecek. Bununla birlikte, RTG’lerin güç üretimindeki azalma ve olası sistem arızaları, bu tahmini etkileyebilecek faktörler arasında yer alıyor.
NASA’dan yapılan açıklamada, “Voyager 1 ve 2, daha önce hiçbir uzay aracının ulaşmadığı bir bölgeyi araştırmaya devam ediyor. Yıldızlararası uzayın dinamiklerini anlamamıza katkıları, her geçen gün yeni verilerle zenginleşiyor,” denildi. Bu sondalar, sınırlı kaynaklarla bile bilimsel keşiflerin sınırlarını zorlamaya devam ediyor.
Sonuç
Voyager misyonu, uzay araştırmalarının dayanıklılık ve adaptasyon kapasitesini ortaya koyan bir örnek teşkil ediyor. Enerji yönetimi stratejileri, sondaların operasyonel ömrünü uzatırken, yıldızlararası uzayın anlaşılmasına yönelik kritik veriler sağlamayı sürdürüyor. İnsanlığın uzaydaki izlerini taşıyan bu araçlar, bilimsel miraslarını gelecek nesillere aktarmaya hazırlanıyor.
Leave a Reply