Büyük Hadron Çarpıştırıcısı 3 Yıl Sonra Tekrar Aktif Hale Geldi: Karanlık Maddenin Gizemlerini Çözmeye Çalışacak
Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, deneylere tekrar başlıyor. Deneyler sonucunda fiziğin ve evrenin en büyük sırların açığa çıkması mümkün olabilir.
Atomları daha önce olduğundan çok daha sert bir şekilde çarpıştırmaya hazırlanan devasa makinenin, evrenin merak edilenlerine ışık tutabileceği ifade ediliyor.
Bu ay başlayan ilk testler ve kontrollerin olumlu sonuçlanması durumunda uzmanlar, deneylerin haziranda başlayacağını ve makinenin temmuz ayı sonuna kadar yavaş yavaş tam gücüne ulaşacağını kaydediyor.
Nötrino adı verilen hayaletimsi parçacıkların aranan başka versiyonlarını ortaya çıkarabileceği, yerçekimi uygulayan ancak ışıkla etkileşime girmeyen karanlık maddeyi oluşturan anlaşılması son derece zor parçacıkları keşfedebileceği ve hatta evrenin neden var olduğunu açıklamaya yardımcı olabileceği dile getiriliyor.
LHC’yi çalıştıran Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü’nde (CERN) fizikçi olan Stephane Fartoukh, konuya dair yaptığı açıklamada, “Başlangıçta iki yıl olarak planlanan ancak COVID-19 salgını nedeniyle bir yıl uzatılan Uzun Kapatma 2’nin tamamlanması, 27 kilometre uzunluğundaki karmaşık bir makineyi çalıştırmak için gerekli olan hem önleyici hem de düzeltici sayısız bakım operasyonunu devreye sokma fırsatı sağladı. ” şeklinde kaydediyor. .
Diğer görevlere ek olarak, LHC’deki en büyük parçacık detektörü olan ATLAS deneyi, bilim insanlarını onlarca yıldır şaşırtan, nötrinolarla ilgili önemli soruları da cevaplamaya çalışacak. Bununla yanında yaklaşmakta olan LHC çalışması ile Saçılma ve Nötrino Dedektörü (SND) ve İleri Arama Deneyi (FASER) olmak üzere iki yeni deney de yürürlüğe konacak. Buna ilişkin olarak Fartoukh, “Bu iki deney, karanlık maddenin doğası, nötrino kütlelerinin kökeni ve günümüz evreninde madde ve antimadde arasındaki dengesizlik gibi fizikteki en büyük bulmacalardan bazılarını çözmeye çalışıyor.” ifadelerini kullanıyor.
Yeni araştırmanın pek çok sürprize gebe olduğunu ve yeni veriler elde etme potansiyeli sebebiyle oldukça heyecanlı olduğunu belirten ATLAS İş Birliği için eğitim ve sosyal yardım koordinatörü ve İsveç’teki Uppsala Üniversitesi’nde doçent olan CERN fizikçisi Rebeca Gonzalez Suarez ise, “LHC saniyede 1,7 milyar çarpışma üretiyor. Tüm bu verileri tutmak imkansız, bu yüzden ilginç olduğunu düşündüğümüz olayları seçmek için bir stratejimiz olmalı.” diyor ve “Bunun için, bir şey ilginç göründüğünde sinyal gönderen donanımımızın belirli parçalarını kullanıyoruz.” diye de sözlerine ekliyor.
Üçüncü çalıştırmanın 2025’in sonuna kadar sürmesi planlanıyor. Öte yandan bilim insanlarının, LHC’nin Yüksek Parlaklık aşaması için 3. çalışmadan sonra uygulanacak ve eşzamanlı çarpışmaların ve enerjilerin sayısını daha da artıracak ve enstrüman hassasiyetlerini iyileştirecek bir sonraki yükseltme turunu tartışmaya başladığı belirtiliyor.
